Ayten Çandar Işık Çandaroğulları Derya Un ve Yem Sanayii Yönetim Kurulu Üyesi

Pandemi nedeniyle dünya mal ticaretinin yüzde 7 daraldığı 2020 yılında un ve unlu mamuller sektörü büyük bir sınav verdi. Özellikle pandeminin ilk başlarında bütün dünyada temel gıda maddelerimizin başında gelen un, makarna ve bakliyat ürünlerine yönelik artan talep ve panik havasıyla market rafları boşalmıştı. Ama yurt içinde ve yurt dışında sektörün güçlü dinamikleri sayesinde raflar kısa sürede dolarken pandemi sebebiyle kimse ürünsüz bırakılmadı.

2020 yılında hepimiz aynı kaygı ve endişeleri taşıdık. Gerek sağlık yönünden, gerekse buna bağlı olarak ülkenin ve dünyanın aldığı kapanma önlemleri ekonomik belirsizlikleri de beraberinde getirdi. Geride bırakmış olduğumuz 2020 yılında kuşkusuz en büyük önemin gıda ve gıda sektörü ile un ve unlu mamullerin olduğunu gördük. Yeni umutlarla, yeni beklentilerle her şeyden önce sağlıkla yeni bir yıla girdik. Önemli olan geride bıraktığımız zamandan tecrübelerden ders alarak yolumuza devam etmemiz.

Türkiye un sektörü, Covid-19 etkisi altında olmasına rağmen gayet başarılı bir süreçle yönetildi, üretim ve tedarik zinciri aksamadan tüketicilere ulaştırıldı. Sektörümüz, aniden yükselen piyasa fiyatları, ülkeler arası sınırların kapanması, döviz kurundaki artış, ithalat fiyatların yükselmesi, vergilerin sıfırlanması, buğdayların ekilmiş olması ancak iklim değişikliğinden dolayı havaların çok kurak gitmesi gibi çok dalgalı bir dönem yaşamamıza rağmen çok başarılı yönetildi.

Globalleşme sürecinde büyük bir köy haline gelen dünyada Covid-19 etkisiyle ülkeler arası ticari sıkıntılar da doğdu. Hiçbir şeyin pandemiden önceki gibi olmayacağını biliyoruz ve önlemlerimizi ona göre alıyoruz. Örneğin, pandemi sebebiyle bir anda düşen petrol fiyatları Rusya'nın ciddi gelir kaybına yol açarken, enflasyonla mücadele amacıyla birçok tarımsal ürünlerin ihracatına vergi getirmesi, bizim için en önemli ürün olan buğdayın böylelikle 30 dolar vergi yanında 17.5 milyon ton ihracat sınırlandırılması olmuştur.

Pandemi sürecinde gıdanın bilhassa hububat ve buğdayın ne kadar değerli olduğunu gördük. Geçen 2019/2020 buğday sezonunda 20.5 milyon ton olarak gerçekleşen buğday üretimi bir önceki sezona göre %7 arttı. Önümüzdeki 2020/2021 sezonunda her ne kadar buğday üretiminin dünya genelinde artması öngörülse de iklim şartlarına bağlı olarak kuraklık sebebiyle tarımsal üretimde düşüş olma ihtimali söz konusudur. Uluslararası Hububat Konseyi'nin son paylaşmış olduğu rapora göre, üretimin son 5 yıldır en yüksek seviyeyi göreceğini tahmin ediliyor. Konsey, 2020/2021 yılında üretimin 765 milyon tona ulaşacağını öngörmektedir. Böylelikle 2019/2020 sezonuna göre 2 milyon tonluk buğday üretim artışı olacağı bekleniyor. Öyle ki 2021 yılında Avrupa'da AB ve İngiltere'nin toplamda 143 milyon ton buğday üretimi olacağı tahmin edilirken, sadece Fransa'dan 2021 yılında 36 milyon ton buğday üretimi gerçekleşeceği öngörülüyor. Konsey önümüzdeki 2020/2021 sezonunda dünya genelinde buğday tüketiminin 752 milyon ton civarında olacağını bekliyor.

Dünya buğday stoklarının son 5 yılın en yüksek seviyelerine ulaşacağını tahmin eden Uluslararası Hububat Konseyi 13 milyon ton artışla dünya genelinde 292 milyon ton Buğday stoku olabileceğinin altını çizdi.

Dünyada ki gelişmelerin yanı sıra un sektörü her yıl yaklaşık 3 milyon ton un ihracatına karşılık, 1 milyar dolar üzerinde geliri ülkemize kazandırıyor. Yılın ilk aylarında Covit-19 etkisiyle ihracat yavaşlamış olsa da Haziran itibariyle tekrar yükselişe geçti ve dünya genelinde tüketicilerin taleplerine başarılı cevap verdi.

2020 yılında yurtdışı seyahatlerinin, fiziki fuarlar ve ticaret heyetlerinin yapılamaz hale geldiği evrede sektör hızlı aksiyon alarak dijital pazarlamayla yoluna devam etti.

Almanya ile bağlantılı çalışmamdan dolayı yakinen takip etme fırsatım olduğundan ülkemizin pandemi dönemini iyi yönettiğini inanıyorum ve 2021 yılının herkese önce sağlık, sonrasında mutluluk ve ticari bereket diliyorum.

Zor geçen süreçte sektörümüzün Covid-19 pandemisinden dolayı vermiş olduğu çok değerli kayıplarımıza Allah'tan rahmet, ailelerine sabır diliyorum.