Afrika kıtasının en istikrarlı ülkeleri arasında yer alan Güney Afrika Cumhuriyeti, ekonomiden diplomasiye, akademiden kültür ve sanata, kıtanın ve bölgesinin lider ülkeleri arasında konumlandırılıyor. Toplam 1 milyon 221 bin 37 kilometrekare büyüklüğündeki yüz ölçüme sahip Güney Afrika Cumhuriyeti, Namibya, Botsvana, Zimbabve, Mozambik, Lesotho ve Esvatini’ye komşuluk ediyor. Resmi verilere göre, 60,3 milyonluk nüfusa ev sahipliği yapan ülkede, nüfusun yüzde 62’si 35 yaş altı bireylerden oluşuyor.

Dünyanın en fazla sayıda başkente sahip ülkesi unvanının sahibi Güney Afrika Cumhuriyeti’nde, yürütme başkenti Pretorya, yasama başkenti Cape Town ve yargı başkenti Bloemfontein olmak üzere 3 resmi başkent bulunuyor. Ülkenin en büyük kenti Johannesburg ise aynı zamanda Güney Afrika’nın ekonomik kalbi olma özelliğini taşıyor.

Ülke idari açıdan, Gauteng, Kwa-Zulu Natal, Batı Cape, Doğu Cape, Kuzey Cape, Limpopo, Mpuanga, Kuzey-Batı ve Free State olmak üzere 9 eyalete ayrılmış bulunuyor. Johannesburg ve Pretorya kentlerinin bulunduğu Gauteng, 15 milyonun üstünde nüfusuyla ülkenin en kalabalık eyaleti. Onu yaklaşık 11 milyonluk nüfusuyla ülkenin en büyük ikinci şehri ve en önemli limanı Durban’ın bulunduğu KwaZulu-Natal eyaleti izliyor.

Afrika’nın tek G-20 üyesi ekonomisi

Güney Afrika 2021 yılı itibarıyla yaklaşık 350 milyar dolarlık gayrisafi yurt içi hasılasıyla (GSYİH), Nijerya ve Mısır’ın ardından Afrika’nın en büyük üçüncü ekonomisi. G-20 üyesi olan ilk ve tek Afrika ülkesi olan Güney Afrika, endüstrisi, finansal altyapısı, hizmet kalite ve çeşitliliği, kurumsal firmalarıyla rakipleri arasında birkaç adım öne çıkıyor. Maden zengini olan Güney Afrika, dünyanın en büyük platin, altın, titanyum, krom, magnezyum, demir, kömür ve elmas üreticileri arasında yer alıyor. Ülke aynı zamanda Brezilya, Çin, Hindistan ve Rusya’yla birlikte BRICS ülkeleri arasında yer alıyor.

Başta İngiltere ve Avrupa ülkeleri olmak üzere dünya genelinden her yıl yüz binlerce turisti ağırlayan ülke, Afrika’nın en önemli turistik cazibe merkezlerinden biri. Kıtanın en büyük doğal yaşam alanlarından biri olan Kruger Ulusal Parkı ise dünya genelinden safari meraklılarının öncelikli tercihleri arasında geliyor. 

Güney Afrika, doğal kaynaklarla dolu, çeşitlendirilmiş ve gelecek vaat eden bir pazardır. Gelişmekte olan ekonomisi ile Afrika kıtası için önemli bir rol oynayan Güney Afrika; güçlü finansal, yasal ve ticari hizmetlere ve kapsamlı ulaşım altyapısına sahiptir. Afrika için önem taşıyan çok sayıda limana ev sahipliği yapan Güney Afrika, Sahra altı ülkeler ve pazarlar için ideal bir giriş kapısıdır. Güney Afrika, Dünya Bankası “İş Yapma Kolaylığı” endeksinde 84. sırada yer almaktadır.

1994 yılında ırk ayrımcılığının sona ermesinden sonra iç karışıklıkların azalması, esnek kur rejimine geçilmesi gibi gelişmeler ile dünya ekonomisine bütünleşmiş yapı kazanan Güney Afrika’da kamu iktisadi teşebbüsler ile serbest piyasa karışımı bir ekonomi hedeflenmektedir. Tarımın milli gelire oranı %2,3 seviyesinde olurken ülkede verimli tarım arazilerinin oranı %10 seviyesindedir.

Genellikle dengeli seyreden Güney Afrika dış ticareti 2020 yılında ithalatın %22 azalmasıyla 17 milyar dolar fazla vermiştir. İhracattaki gerileme %5 ile sınırlı kalırken dış ticaret hacmi 180 milyar dolar seviyesinden 155 milyar dolar seviyesine düşmüştür. 2021 yıl genelinde Güney Afrika ihracatı rand bazında %30, dolar bazında %45 artmış, ithalat ise rand bazında %23, dolar bazında %36 yükselerek dış ticaret fazlasının daha da artmasında etkili olmuştur. Öncü verilere göre, Güney Afrika’nın ihracatı ve ithalatı 2021 yılında sırasıyla 124 ve 94 milyar dolar olmuştur. 

Güney Afrika unlu mamül ve hububat pazarı, 2016 ve 2020 yılları arasında %4,4’lük bir bileşik yıllık büyüme oranıyla (CAGR) 2020’de 2 milyar 672 milyon dolar gelire ulaştı. Pazar tüketim hacmi 2016-2020 yılları arasında %1’lik bir yıllık bileşik büyüme oranı ile 2020 yılında toplam 1 milyar 636 milyon kilograma ulaştı. 2020 - 2025 beş yıllık dönemi için %4,8’lik beklenen bir CAGR ile pazarın performansının hızlanması bekleniyor ve bunun da 2025’in sonunda pazarı 3 milyar 380 milyon dolar değere ulaşması bekleniyor.

EN HIZLI BÜYÜYEN PAZARLAR ARASINDA

Unlu mamüller her zaman talep görüyor ve ülkenin her yerindeki toplulukların, yerel halkın sık sık ziyaret ettiği kendi fırınları var. Aslında, Güney Afrika’daki unlu mamuller ve tahıllar pazarı, dünya çapında en hızlı büyüyen pazarlardan biridir. Benzersiz bir fırıncılık iş planı geliştirerek pazarda iyi bir yer edinebildiğiniz sürece, bir fırın sahibi olmak karlı bir iş girişimi olabilir. Pazarın özellikle ekmek tarafının istikrarlı bir büyüme kaydetmesi bekleniyor.

Ekmek, mısır ürünlerinden sonra ülkenin beslenme alışkanlığında ikinci en önemli gıda kaynağıdır. Güney Afrika Fırıncılar Odası verilerine göre ülkenin ekmek tüketimi 2020’de artarken, pandeminin mısır unu gibi diğer temel gıdalara geçişe yol açtığını söyledi. 

Unlu mamül imalatı Güney Afrika’da büyüyen bir endüstri olsa da, pandemi bir dizi el yapımı fırının kapanmasına neden oldu. Daha büyük fırınlar, çoğunlukla pandemi sırasında stok yapan tüketicilerden yararlandı. Ancak endüstri, daha yüksek un fiyatları ve buğday sektörü için daha yüksek ekmek fiyatlarına ve artan maliyetlere yol açtı.

Güney Afrika, buğday ihtiyacının %40’ından fazlasını ithal ediyor. Haziran 2021’in sonuna kadar olan tarım yılındaki buğday üretiminin, Western Cape’deki elverişli hava koşullarının ardından 19 yılın en yüksek seviyesine ulaştığı belirtildi. Bu, ithalatın düşmesine neden olurken, buğday fiyatları büyük ölçüde küresel piyasadaki gelişmelere ve yerel döviz hareketlerine bağlı olduğu için ekmek fiyatı gerilemedi.

Unlu mamüller tüm gıda perakende satış noktalarında satıldığından, fırıncılık sektörü hükümet tarafından büyümekte olan bir sektör olarak görülmektedir. Büyük şirketler sektöre hakim olsa da, girişimciler için yerel topluluk veya ev tabanlı fırınlar kurma fırsatları var.

Güney Afrika’daki Kuru Makarna pazarı, 2015-2020 döneminde %4,01 pozitif bileşik yıllık büyüme oranı (CAGR) kaydetti ve 2020’de 2 milyar 51 milyon ZAR satış değeriyle 2019’a göre %10,72 arttı. 2020’de pazar en güçlü performansını elde etti. Market Research’ın araştırmasına göre Güney Afrika’da makarna pazarı 2015 yılında 343 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2025 yılına kadar, Güney Afrika makarna pazarının 752 milyon dolar olması tahmin ediliyor. 

2020’de Güney Afrika 21.1 milyon dolarlık makarna ihraç ederek, dünyada 48’inci makarna ihracatçısı ülke oldu. Makarna, Güney Afrika’da en çok ihraç edilen 341. ürün olarak kayıtlara geçti. Güney Afrika’dan yapılan makarna ihracatının en büyük kısmı 10,9 milyon dolar ile Botsvana ve 2,91 milyon dolar ile Namibya’ya yapılıyor. 

2020’de Güney Afrika, makarnada ihraç ettiğinin neredeyse üç katı kadar olan 58,8 milyon dolar ithalat yaptı. Güney Afrika’nın makarna ithalatında ilk sırayı 16 milyon dolar ile İtalya, 9,38 milyon dolarla Mısır, 8,79 milyon dolarla Namibya,  6,96 milyon dolarla Çin ve 4,88 milyon dolarla Litvanya yer alıyor.